MATEMATYKA NIE MUSI BYĆ TRUDNA, ANI NUDNA!

Świat, który nas otacza jest matematyczny z każdej strony. Niewiele trzeba, aby nauka była przyjemnością i odbywała się niejako przy okazji. Nie trzeba też w uczeniu matematyki korzystać z wymyślnych pomocy dydaktycznych. Wystarczy stworzyć sytuację edukacyjną lub też wykorzystać sytuację, w której  znaleźliśmy się przypadkowo, aby dać możliwość doświadczania i wyciągania wniosków. A także możliwość poprawiania i próbowania od nowa: jak coś mi nie wyjdzie, to spróbuję jeszcze raz. Cały sekret tkwi w tym, aby dzieciom dostarczać pozytywnych emocji podczas nauki. Wtedy nauka będzie zabawą a dzieci osiągną odporność emocjonalną i nie będą bały się przyszłości matematyki. 

Ważna jest kolejność wprowadzania BLOKÓW PROGRAMOWYCH a także utrwalanie materiału, z którym dzieci się zapoznały. Zanim się przejdzie do kolejnego bloku matematycznego, przynajmniej większa część dzieci powinna opanować poprzedni. W edukacji przedszkolnej musimy radzić sobie ze zróżnicowanym poziomem pracy oraz indywidualnym podejściem do każdego dziecka.

• BLOK I Orientacja przestrzenna
• BLOK II Rytmy
• BLOK III Liczenie
• BLOK IV Rachowanie
• BLOK V Klasyfikowanie.

BLOK I Orientacja przestrzennaPoznawanie przestrzeni zaczyna się od świadomości własnego ciała, swojego „ja”, czyli tego co jest mi najbliższe. To jestem ja, tak wyglądam, mam swoje imię, wiem jak nazywają się części mojego ciała.  Kształtowanie orientacji przestrzennej jest ważne dlatego, że pozwala dziecku lepiej rozumieć swoje otoczenie i sprawniej w nim funkcjonować.  Należy pamiętać, że dziecko poznaje przestrzeń poprzez ruch, własne obserwacje, odczucia i określa słowami własne doświadczenia.

WAŻNE WSKAZÓWKI: Orientacja przestrzenna kształtuje się przez całe życie, także dorosłe. Ważne, aby wszystkie etapy przejść w odpowiedniej kolejności! Zabawy należy niezmiennie powtarzać. Im częściej, tym lepiej.

BLOK II RytmyJest to sposób rozwijania umiejętności skupiania uwagi na prawidłowościach i korzystania z nich w różnych sytuacjach. Rytmiczna organizacja czasu – następstwo dnia i nocy, dni tygodnia, miesięcy, pór roku.  Uświadomienie dzieciom, że coś następuje po czymś i jest powtarzalne.

WAŻNE WSKAZÓWKI: Z dziećmi trzy i czteroletnimi należy ćwiczyć  następstwa dnia i nocy oraz pory roku. Z dziećmi starszymi dni tygodnia i miesiące.

BLOK III LiczenieLiczenie wywodzi się z rytmu i gestu wskazania. Dziecko najpierw wyodrębnia wzrokiem lub gestem to, co chce policzyć. Potem dotyka lub wskazuje przedmioty i określa je liczebnikami.  Dzieci trzeba wspomagać w kształceniu schematu liczenia. Należy zgromadzić dużo drobnych przedmiotów, np.: kasztany, orzechy, ziarna fasoli, patyczki, klocki. Dzieci powinny liczyć w każdej możliwej sytuacji, również w plenerze. Mogą liczyć to, co jest dostępne i w zasięgu, np kasztany, fasolki, klocki – to co jest najprostsze.

Etapy liczenia: • na oko, • liczenie przedmiotów, • liczenie na zbiorach zastępczych, • doliczanie,  • odliczanie,• liczenie w pamięci, • przekraczanie progu dziesiątkowego.

WAŻNE WSKAZÓWKI:Pozwólcie dziecku liczyć w zakresie, w jakim potrafi. Nie ograniczajcie zakresu liczenia. • Pokazujcie, jak liczyć prawidłowo, ale jeżeli dziecku to nie wychodzi, pomagajcie. Zadbajcie o to, aby nie zniechęcić dziecka do tej czynności. • Liczcie to, co jest dostępne i w zasięgu. Nie wycinajcie grzybków, domków. Dzieci skupią się wtedy na ich wyglądzie, a nie na tej najważniejszej czynności, czyli na liczeniu. Liczcie kasztany, fasolki, klocki – to co jest najprostsze. • Monografię liczby wprowadzajcie naturalnie, podczas zabawy, przy okazji. Dzieci dzięki temu oswajają się ze znakiem graficznym liczby. • Nieustająco utrwalajcie liczenie. Im częściej, tym lepiej.

BLOK IV RachowanieRachowanie,czyli kształtowanie umiejętności dodawania i odejmowania. W miarę utrwalania umiejętności liczenia wzrasta precyzja w ustalaniu wyniku dodawania i odejmowania.  Dodawanie, czyli dokładanie. Odejmowanie, czyli odkładanie. Dzieci obserwują  dokładanie (gdy czegoś przybywa) i stwierdzają, że jest czegoś dużo lub też zauważają, że czegoś ubywa (jest mniej), gdy coś zostało zabrane.  Dodawanie – dzieci dokładają, dołączają, zbierają  i liczą, odejmowanie – dzieci odkładają (odsuwają, zabierają) i liczą to, co zostało.

Etapy rachowania: • na konkretach, • na palcach, • w pamięci.

Momentem przełomowym jest: • Przekroczenie progu dziesiątkowego w dodawaniu. • Przekroczenie progu dziesiątkowego w odejmowaniu. • Dodawanie w zakresie „kilkunastu”.

WAŻNE WSKAZÓWKI: Najpierw dziecko musi sprawnie liczyć, żeby przejść do umiejętności rachunkowych.  Bardzo ważny jest tu  „teatralny” gest – dokładania i odkładania przedmiotów.Dodawanie i odejmowanie należy niezmiennie utrwalać. Im częściej, tym lepiej. Warto wykorzystywać codzienne sytuacje.

BLOK V KlasyfikowanieKlasyfikacja to zdolność do logicznego grupowania przedmiotów według ich cech i właściwości. Dziecko na początku ogląda i porównuje obiekty. Zaczyna dostrzegać ich podobieństwa i różnice. Następnie próbuje wszystko słownie poukładać, pogrupować: czy pasują do siebie i dlaczego, gdzie się znajdują, do czego służą itd. 

Etapy klasyfikowania:

 • Podejście emocjonalne, czyli to co jest dziecku najbliższe, a więc to co lubi najbardziej. • Wyszukiwanie par: takie same przedmioty. • Pary funkcyjne: łyżeczka i miska. • Łańcuszki: kot – miska – mleko. • Kolekcje, np. rośliny. • Poziom operacji konkretnych: cienki, czerwony, duży kwadrat.

WAŻNE WSKAZÓWKI:  Klasyfikacja skutecznie wpływa na rozwój mowy

Opracowała Renata Pietrzykowska na podstawie „Edukacja matematyczna w przedszkolu. Od orientacji przestrzennej do klasyfikowania w przedszkolu” A. Tabaczyńska.